Câu chuyện người tạo ra kim cương nhân tạo -Tracy Hall.
Năm 1941, tập đoàn General Electric (GE) khởi động một dự án nghiên cứu kim cương nhân tạo. Rất nhiều nhà khoa học được mời tham gia và phát triển dự án. Thế nhưng thời gian trôi đi, mặc cho những cố gắng và tiền bạc bỏ ra, kết quả vẫn không mấy tiến triển. Mọi việc tưởng chừng như bế tắc cho đến một ngày nọ, một người trong đội hóa học lên tiếng, tên ông là Tracy Hall.
GE vốn dĩ đầu tư 125 nghìn đô cho cỗ máy hiện đại bậc nhất bấy giờ nhưng thành quả lại chẳng có. Hall cho rằng cách tiếp cận của cả đội đã sai và ông chỉ cần vài nghìn đô là có thể tạo ra một cỗ máy sản xuất được kim cương nhân tạo. “Một kỹ sư hóa học thì biết gì về máy móc”, chẳng ai tin tưởng đề xuất của Hall có tính khả thi cả. Không nản chí, Hall thuyết phục một người bạn cấp trên hỗ trợ ông tạo ra chiếc máy như mong muốn.
Mùa đông năm 1954, sau rất nhiều thử nghiệm thất bại, lần đầu tiên Hall tạo ra viên kim cương nhân tạo hoàn chỉnh. Thoạt nghe tin đó, lãnh đạo GE vẫn không mấy tin tưởng, “làm sao một cỗ máy tầm thường lại có thể làm được?” Hall bị buộc không được có mặt ở buổi trình bày kết quả vì GE nghĩ ông có thể tác động gian lận vào kết quả.
Kết quả thử nghiệm thành công, những tưởng tài năng của Hall sẽ được GE thừa nhận nhưng kết thúc lại chẳng có hậu. Đầu năm 1955, GE tuyên bố hãng đã làm ra được kim cương nhân tạo thương mại, một kỷ nguyên mới mở ra cho ngành công nghiệp vật liệu.
Không muốn thừa nhận cỗ máy 125 nghìn đô là phi vụ thất bại, lãnh đạo GE lập lờ rằng chính chiếc máy của họ là thành công của thí nghiệm. Kiếm được hàng tỷ đô là từ phát minh mới, GE không có chút động thái gì nhớ đến người tìm ra nó. Tranh cãi pháp lý nổ ra, sau cùng, với sự đấu tranh của đồng nghiệp, Tracy Hall giành được quyền ghi tên mình lên bằng sáng chế. Và đó cũng là tất cả những gì ông đạt được. GE “vinh danh” ông bằng một trái phiếu tiết kiệm trị giá… 10 đô la, không thêm một cắc.
Bị đối xử tệ bạc, Hall dứt áo ra đi. Tài năng không đổ thừa hoàn cảnh, ông cùng vài người bạn tiếp tục nghiên cứu tạo ra một cỗ máy hiện đại hơn cái từng làm ở GE. Chuyện đến tai chính phủ Mỹ, nhận thấy nghiên cứu này vô cùng nhạy cảm, lệnh cấm được ban hành cùng lời đe dọa phạt tiền và bỏ tù nếu vẫn tiếp tục.
Hall quyết không bỏ, miệt mài vừa nghiên cứu lén lút vừa tìm cách đăng tải công trình lên một tạp chí khoa học danh tiếng. Dưới sức ép của giới khoa học, chính phủ buộc phải gỡ bỏ lệnh cấm và cho phép Hall tiếp tục công việc. Hall cùng hai người bạn sáng lập ra công ty MegaDiamond, tổ chức kinh doanh kim cương nhân tạo. Công ty kinh doanh thành công và vẫn còn hoạt động cho đến ngày nay.
Dù có bị cuộc đời vùi dập, Tracy Hall đã chứng minh một điều: hoàn cảnh không bao giờ là cái cớ. Với khát vọng và bản lĩnh kiên cường, thành quả cuối cùng đã đến với ông. Nếu không thể thay đổi hoàn cảnh hãy tìm cách vượt qua nó, mọi lý do chỉ là lời lẽ bao biện, một biểu hiện của sự bất tài mà thôi.
-Phạm Quốc Khánh-
No comments